Vì sao phương pháp Reggio Emilia đang là xu hướng dần thay thế giáo dục truyền thống?

Các bậc phụ huynh hiện đại ngày càng quan tâm những phương pháp giáo dục hiện đại thay vì truyền thống, điển hình như phương pháp Reggio Emilia. Trong bài viết này, Trường Hoà Bình – La Trobe sẽ cùng bạn tìm hiểu về Reggio Emilia và cách phương pháp này thuyết phục các nhà giáo dục, chuyên gia và phụ huynh trên toàn cầu. 
 
Reggio Emilia đặt ra “cơ hội”: Mỗi đứa trẻ đều là thiên tài

Từ xưa đến nay, giáo dục truyền thống tại Việt Nam phân loại học sinh theo cấp độ: Trung Bình - Khá - Giỏi, sắp xếp dựa trên điểm số của hệ thống môn học đã được lựa chọn trong một lộ trình giống nhau. Sự “khoa học” ấy vô tình mang đến một cách giáo dục “phản khoa học”, thủ tiêu cơ hội phát triển cá nhân. Như một lẽ đương nhiên, những đứa trẻ không giỏi các môn tự nhiên được suy ra là thiếu thông minh, trẻ không có năng khiếu học ngôn ngữ được coi là chậm chạp...

Là một “sản phẩm” của hệ thống giáo dục truyền thống, chính những ông bố bà mẹ trẻ hiện nay hơn ai hết hiểu rõ sự cứng nhắc và rập khuyên này. Đó cũng là cơ sở để phương pháp giáo dục Reggio Emilia với triết lý “nhìn nhận đứa trẻ một cách tôn trọng” trở thành hiện tượng trên toàn thế giới. 

Theo phương pháp Reggio Emilia, mỗi đứa trẻ đều tiềm ẩn những giá trị riêng, năng lực riêng, biểu hiện qua hàng trăm ngôn ngữ, cảm xúc khác nhau. Trách nhiệm của nhà giáo dục Reggio Emilia là “đọc vị” ngôn ngữ, cảm xúc đó mỗi ngày để khám phá ra những năng lực riêng có của mỗi đứa trẻ. Thông qua chương trình học gồm thực hành các dự án, học thông qua trải nghiệm cuộc sống thực tế, trẻ sẽ hiểu, tôn trọng và tự tin với chính những ưu điểm của mình mà không so sánh theo tiêu chuẩn cứng nhắc nào của xã hội. Đó cũng chính là những lợi thế cạnh tranh của các em - hành trang bước vào cuộc sống sau này.

Chính vì vậy, không gian mỗi lớp học Reggio Emilia sáng tạo, thân thiện và không theo một quy trình nào. Có lớp đang cùng thực hiện mô hình về người Ai Cập, có lớp lại tìm hiểu về cách làm phô mai,... Chỉ có sự lắng nghe nhu cầu thực sự của trẻ mới mang đến những dự án khác biệt như thế. Tuy nhiên, Reggio Emilia vẫn có định hướng chung về yêu cầu tư duy, hiểu biết, kỹ năng của trẻ theo độ tuổi để làm “xương sống” cho giáo dục. 
 
Biến giờ học thành trải nghiệm, lớp học mầm non thành “nhà thí nghiệm”

Giáo dục truyền thống mang đến sách và bút, mang đến những bài kiểm tra. Còn phương pháp giáo dục Reggio Emilia mang tới dự án, thí nghiệm, chuyến dã ngoại và hơn hết là những nụ cười, những trải nghiệm, những đứa trẻ thực sự “sống” và trưởng thành từng ngày.

Thay vì “nhốt” con cái trong bốn bức tường, liên tục đưa vào đầu con kiến thức phép cộng phép trừ, bảng chữ cái sắp xếp ra sao; hãy trao cho con quyền được học thứ mình muốn, theo cách con muốn. Để học đếm, không nhất thiết con phải viết ra hoặc làm bạn với que tính. Phương pháp giáo dục Reggio Emilia có thể cho con thành thạo tập đếm chỉ sau một giờ học làm bánh, hay những dự án tưởng như “chẳng liên quan”. Cùng biết làm tính, nhưng đứa trẻ của giáo dục truyền thống có hàng giờ nhàm chán, còn các học sinh của Reggio Emilia lại có những trải nghiệm không thể quên.  

“Sửa chữa” mối liên kết gia đình - học sinh - nhà trường

Giáo dục truyền thống đặt nặng vai trò của người thầy, đặc biệt là tính quyết định. Thầy cô không chỉ là người thông tin cho gia đình về tình trạng học tập của học sinh mà còn vạch sẵn lộ trình học tập cho mọi học sinh. Vì thế, liên kết gia đình - học sinh - nhà trường tưởng chừng gắn kết, nhưng thực ra rất một chiều. Hoàn toàn thiếu đi chiều thông tin của học sinh, mà thực chất, phụ huynh và giáo viên là những người tương tác duy nhất.

Phương pháp Reggio Emilia được nhiều nhà giáo dục trên thế giới ưa chuộng bởi tinh thần lấy trẻ làm trọng tâm, trao quyền cho trẻ tự do mong muốn, tìm hiểu và khám phá. Nếu như thầy cô theo phương pháp truyền thống chủ động cung cấp kiến thức sẵn có thì thầy cô Reggio Emilia trở thành người đồng hành, dẫn dắt các em tự tìm ra câu trả lời thông qua dự án. Chất lượng của giáo viên Reggio Emilia nằm ở khả năng nắm bắt tư chất riêng có của mỗi học sinh, cách đặt câu hỏi gợi mở để trẻ tự tìm hiểu. Qua đó, mối quan hệ thầy - trò có sự tương tác mỗi ngày, cùng là “người đồng hành” khám phá thế giới rộng lớn.

Khác với thông thường, cha mẹ bận rộn và chỉ quan sát con vui chơi tại trường mầm non qua chiếc camera thông minh, thầy cô Reggio Emilia sẽ là người ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ của con để trao tặng cha mẹ. Đó là lần đầu tiên con phân biệt màu xanh với sắc đỏ, lần đầu tiên con làm phép tính đúng, lần đầu con tự tin bày tỏ ý kiến sau nhiều ngày ngượng ngùng,... Mỗi sự chuyển biến nhỏ nhất, tích cực nhất đều trở nên có ý nghĩa. Sau một quá trình, cha mẹ sẽ thấy những thay đổi mạnh mẽ, lớn dậy từ trong mỗi đứa trẻ với Reggio Emilia.
 
Với những quan điểm tích cực và đúng đắn trong giáo dục trẻ em, phương pháp Reggio Emilia thực sự là một cách giáo dục hiện đại mà cha mẹ nên cập nhật cho con. Hiện nay, phương pháp Reggio Emilia là nguồn cảm hứng cho hàng nghìn giờ học tuyệt vời tại Trường Hoà Bình - La Trobe.